مقاله

مضرات مواد نگهدارنده در صنايع غذايياين روزها بسياري از مردم دسترسي مناسب و خوبي به مواد غذايي سالم و طبيعي ندارند! زيرا بسياري از محصولات غذايي اماده از جمله نوشيدني ها، كنسروها، محصولات فرآوري شده، لبنيات پاستوريزه، نان و ... داراي مواد شيميايي يا همان مواد نگهدارنده بوده و همين موضوع سالم و طبيعي بودن بسياري از خوراكي ها را كم كرده است!

مواد نگهدارنده معمولا براي جلوگيري از رشد باكتريها، فاسد شدن و افزايش ماندگاري مواد غذايي آماده و كنسرو شده مورد استفاده قرار مي گيرد اما از انجايي كه اين مواد نگهدارنده از تركيبات شيميايي ساخته شده اند، به همين دليل مصرف مداوم اين خوراكي ها و مواد غذايي آماده مي تواند در دراز مدت، باعث ايجاد مشكلات سلامتي مختلف در بدن شده و يا اينكه احتمال بروز بيماري هاي مختلف در بدن را افزايش خواهند داد.

اگرچه تاثير مواد نگهدارنده مواد غذايي متفاوت هست اما با توجه به شرايط سني و سلامتي هر فرد، بايد توجه ويژه اي به عوارض مواد نگهدارنده داشته باشيد و با در نظر گرفتن نكاتي كه در اين بخش از زيبامون دات كام به آن اشاره كرده ايم، گام مهمي در جهت حفظ سلامت خود و اعضاي خانواده برداريد.

در ادامه با ما همراه باشيد و با عوارض مواد نگهدارنده و تاثيرات مضري كه براي سلامت بدن به همراه دارند، آشنا شويد.

آيا مواد نگهدارنده براي بدن مضر هست؟
يكي از اصلي ترين مزاياي مواد نگهدارنده اين هست كه از فاسد شدن مواد غذايي جلوگيري مي كند و همانطور كه از نام آن مشخص است، باعث افزايش ماندگاري مواد غذايي و خوراكي هاي مختلف خواهد شد. برخي از اين موادهاي نگهدارنده مانند نيتريت ها (nitrites) رنگ و جلوه زيبايي را هم براي مواد غذايي مختلف ايجاد مي كنند كه باعث جذاب تر شدن غذا شده و ميل به خريد اين مدل از مواد غذايي بيشتر خواهد شد.

به گفته برخي متخصصان تغذيه، هدف اصلي نگهدارنده هاي مواد غذايي، ايمن تر كردن مواد غذايي است؛ اما بايد به مقدار مواد نگهدارنده مورد استفاده در مواد غذايي توجه ويژه اي داشت. استفاده از مقادير خيلي كم از مواد نگهدارنده در مواد غذايي ميتواند كاملا بي خطر باشد اما اگر در برنامه غذايي خود از مقادير خيلي زيادي مواد غذايي فرآوري شده و آماده استفاده مي كنيد، احتمال افزايش چاقي، فشار خون بالا، بيماري قلبي و سرطان نيز بيشتر خواهد بود.

مواد غذايي اماده

مواد نگهدارنده و عوارض جانبي اين تركيبات شيميايي
از جمله تركيبات شيميايي كه در مواد غذايي به عنوان مواد نگهدارنده مورد استفاده قرار مي گيرد ميتوان به موارد زير اشاره كرد. در اين بخش با مضراتي كه اين تركيبات شيميايي براي سلامت بدن دارند نيز آشنا خواهيد شد.

پروپيل گالات ( Propyl Gallate)
پروپيل گالات به عنوان يك ماده نگهدارنده در توليد محصولات گوشتي، ترشي، خيار شور، رب، سس، چاشني ها و حتي آدامس مورد استفاده قرار مي گيرد. اين ماده نگهدارنده مضر مي تواند عوارض مختلفي رو در هنگام تولد ايجاد كند و باعث آسيب ديدن كبد در دراز مدت خواهد شد. علاوه بر اين مي تواند دليلي براي بروز ساير مشكلات سلامتي از جمله مشكلات تنفسي نيز شود.

سولفيت ها (Sulfites)
اين تركيبات معمولا براي حفظ ماندگاري ميوه هاي خشك، كنسرو ميوه، شيره ذرت، زيتون كنسرو شده و سركه مورد استفاده قرار مي گيرد. اين تركيبات شيميايي منجر به عوارض جانبي مختلفي از جمله تپش قلب، واكنش هاي آلرژيك مانند آسم و رينيت مي شوند. علاوه بر اين سولفات ها از عوامل ايجاد كننده درد مفاصل و سر درد نيز هست و اگربه مقدار زياد مورد استفاده قرار بگيرند احتمال ابتلا به سرطان را نيز افزايش خواهند داد.

سولفيت ها ممكن است با نام هاي ديگري از جمله دي اكسيد گوگرد، بيسولفيت پتاسيم، سديم بيسولفيت يا سولفيت سديم نيز بر روي برچسب محصولات غذايي نوشته شود.

پروپيلن گليكول و كربوكسي متيل سلولز (Propylene Glycol And Carboxymethylcellulose)
اين دو تركيب شيميايي به عنوان ماده نگهدارنده در توليد بستني مورد استفاده قرار مي گيرند. پروپيلن گليكول معمولا به عنوان يك تركيب ضد يخ و حذف رنگ مورد استفاده قرار مي گيرد. كربوكسي متيل سلولز يكي از تركيبات شيميايي تثبيت كننده هست كه معمولا در تهيه سس سالاد، درست كردن پنير و شكلات شيري استفاده مي شود.

در طي مطالعاتي كه در آزمايشگاه بر روي موش هاي آزمايشگاهي انجام شده است به اين نتيجه رسيده اند كه كربوكسي متيل سلولز باعث تحريك توليد تومور در بدن مي شود و افسردگي CNS از عوارض جانبي پروپيلن گليكول هست.

مونو گليسيريدها و دي گليسيريدها ( Mono-Glycerides And Di-Glycerides)
اين مواد شيميايي معمولا براي افزايش ماندگاري كيك، پاي، كلوچه، نان و كره بادام زميني مورد استفاده قرار مي گيرد. علاوه بر اين، مونو و دي گليسيريدها براي حفظ ساير مواد غذايي از جمله آجيل هاي بو داده، سبزيجات بسته بندي شده با سس و حتي مارگارين نيز استفاده مي شود. مونوگليسيريدها به طور مرتب در ليست چربي هاي بد يا ناسالم قرار مي گيرند و براي سلامت بدن مضر هستند.

تركيبات شيميايي مواد نگهدارنده

نيترات سديم (Sodium Nitrate)
نيترات سديم يكي ديگر از مواد شيميايي مضر هست كه براي حفظ ماندگاري محصولات گوشتي مانند بيكن ها، ژامبون، كالباس و ... استفاده مي شود. اين اسيد نيتروژن براي بدن بسيار خطرناك هست و مي تواند منجر به سرطان معده شود. كشورهاي اروپايي مانند نروژ و آلمان استفاده از نيترات سديم را به عنوان نگهدارنده مواد غذايي ممنوع اعلام كرده اند.

هيدرازيد مالئيك (Maleic Hydrazide)
اين ماده نگهدارنده معمولا به سيب زميني ها اضافه مي شود تا از جوانه زدن ها جلوگيري شود. اين ماده يك مهار كننده شيميايي شناخته شده است و حتي مي تواند منجر به سرطان شود.

برومات (Bromates)
اين ماده شيميايي، رايج ترين ماده نگهدارنده در آرد و نان سفيد است كه ميتواند باعث افزايش ايجاد اسهال شده و مواد مغذي موجود در ارد و نان را از بين مي برد.

اسيد سيتريك (Citric Acid) ساخته شده با اسيد سولفوريك (Sulfuric Acid)
اسيد سيتريك يك ماده مغذي اساسي است كه در بيشتر مركبات به فراوني يافت مي شود اما اسيد سيتريكي كه با استفاده از اسيد سولفوريك ساخته شده است، بسيار مضر بوده و مي تواند منجر به واكنش هاي آلرژيك در بدن شود و اگر مستعد به آلرژي و حساسيت باشيد، اين اسيد سيتريك مي تواند براي شما خطرناك باشد.

بنزوات (Benzoates)
اين مواد نگهدارنده معمولا به ترشي، مارگارين، پوره ميوه و آب ميوه اضافه مي شوند. بنزوات مي تواند باعث ايجاد آلرژي شده و حتي منجر به آسيب هاي مغزي نيز شود.

BHA
BHA يا butylated hydroxyanisole يك ماده شيمايي جامد هست كه براي حفظ و ماندگاري كره، گوشت، بسته بندي هاي چيپس، روغن هاي گياهي، غلات و كوكي ها مورد استفاده قرار مي گيرد و نقش آن، جلوگيري از سفت شدن اين مواد غذايي است. اين تركيب شيميايي ميتواند يكي از مواد سرطان زاي انساني باشد.

مواد نگهدارنده در چه محصولاتي استفاده مي شود؟
مواد نگهدارنده در توليد 99 درصد از محصولات غذايي كارخانه اي، كنسروها، انواع سس، رب، لبنيات با مدت نگهداري طولاني، سوسيس، كالباس، مرباها، شكلات صبحانه، كره، فرآورده هاي گوشتي، روغن ها، شكلات، آدامس، دسرهاي آماده، بستني، آبميوه ها، بيسگويت، كوكي، نان، دسرهاي ژله اي و ... مورد استفاده قرار مي گيرد. مواد نگهدارنده براي افزايش ماندگاري اين محصولات به آن اضافه مي شود و مانع از فساد انها در طولاني مدت خواهد شد.

استفاده از مواد نگهدارنده براي چه كساني مضر هست؟
به طور كلي مواد نگهدارنده سلامت بدن تمام افراد را تحت تاثير قرار مي دهد و اگر در طولاني مدت مصرف شود، عوارض جدي براي سلامت بدن خواهد داشت. اما افرادي كه از مشكلات سلامتي مانند ديابت، بيماري هاي قلبي، فشار خون، آلرژي، آسم، رنج مي برند، كودكان و به طور كلي افرادي كه به سلامت بدن خود اهميت مي دهند بايد در استفاده از محصولات غذايي حاوي مواد نگهدارنده دقت بيشتري داشته باشند و تا حد امكان، مصرف اين مواد غذايي را كاهش دهند.

عوارض جانبي اصلي مواد نگهدارنده

1. يكي از اصلي ترين عوارض جانبي مواد نگهدارنده تشديد كردن مشكلات آسم و برونشيت است.

2. مواد نگهدارنده مي توانند باعث ايجاد مشكل در كودكان خردسال مانند رفتار بيش فعالي شوند.

3. مصرف مداوم و بيش از حد مواد نگهدارنده مصنوعي باعث تضعيف بافت هاي قلب مي شود كه اين موضوع براي افراد سالخورده خطرناك تر خواهد بود.

4. در بسياري از مواقع، مواد نگه دارنده موجود در مواد غذايي، عامل اصلي چاقي و اضافه وزن هستند، زيرا بسياري از غذاهاي فراوري شده حاوي اسيدهاي چرب و مضر زيادي هستند.

براي كاهش مصرف مواد نگهدارنده چه بايد كرد؟
مواد نگهدارنده به طور گسترده در توليد و بسته بندي بسياري از مواد غذايي استفاده مي شود و به هيچ عنوان نمي توان به طور كامل از ان اجتناب كرد. ساده ترين كاري كه در اين زمينه مي توان انجام داد اين هست كه از ميوه و سبزيجات تازه استفاده كنيد و تا حد امكان مصرف گوشت هاي فراوري شده را به حداقل برسانيد. علاوه بر اين توصيه هاي زير نيز براي كاهش مصرف مواد نگهدارنده مي تواند موثر و مفيد باشند:

مواد غذايي فرآوري شده كمتري خريداري كنيد.
برچسب مواد غذايي را با دقت بخوانيد و اطلاعات خودتان را در رابطه با مواد تشكيل دهنده اين محصولات افزايش دهيد.
ميوه و سبزبجات را به طور مستقيم از باغ ها و كشاورزان خريداري كنيد.
بيشتر وعده هاي غذايي خود را طبخ كنيد و از مصرف وعده هاي غذايي بسته بندي شده و اماده خودداري كنيد.

بررسي برچسب محصولات غذايي

نكته پاياني در رابطه با مواد نگهدارنده
اگرچه اين مواد نگهدارنده تاثير مستقيمي در افزايش ماندگاري مواد غذايي در فروشگاه ها را دارند اما تاثير مواد نگهدارنده براي سلامتي بدن، متفاوت است! و اگر به فكر حفظ سلامت بدن خود هستيد، بايد استفاده از مواد غذايي اماده كه حاوي مقادير مختلفي از مواد نگهدارنده هستند را تا حد امكان كاهش داده و استفاده از مواد غذايي تازه، طبيعي و خانگي را جايگزين اين محصولات آماده نماييد.

اكنون كه در مورد اثرات مضر مواد نگهدارنده مواد غذايي و نام آنها آشنا شديد، به ياد داشته باشيد هنگام خريد مواد غذايي فرآوري شده، برچسب روي مواد غذايي را با دقت بررسي كنيد و در صورت امكان از محصولات ارگانيك و طبيعي كه كمترين مقدار مواد نگدارنده در ان استفاده شده است، خريداري نماييد.

منبع:https://www.zibamoon.com/Detail/